Niedawno obiegła nasz kraj informacja o jeleniach, które wbiegły na taflę zamarzniętego jeziora Ińsko w województwie zachodniopomorskim. Niestety lód nie wytrzymał i wpadły do wody. Wychłodzone zwierzęta zaczęła ratować straż pożarna wraz z myśliwymi. Tak – jelenie umieją pływać, ale nie są w stanie długo wytrzymać w lodowatej wodzie. W sumie 25 jeleni utonęło, a 13 zostało uratowanych, choć zdaniem specjalistów – wychłodzenie i stres związany z akcją ratunkową najprawdopodobniej i tak doprowadziły do śmierci tych zwierząt w późniejszych godzinach.

W opisanej sytuacji – te martwe jelenie to czubek góry lodowej, a tak dokładniej góry zrzutów poroży. W mniejszym stopniu, ale sprawa dotyczy oczywiście także danieli, łosi i saren. Naturalnym procesem jest coroczne gubienie poroża u samców tych zwierząt, które wiosną i latem odrasta. Poroże znalezione w lesie nazywamy zrzutami. Są one w cenie, bo za kilogram zrzutów można otrzymać nawet około 150 złotych, podczas gdy jeden zrzut może ważyć od 1 do 4, a niekiedy i więcej kilogramów. W regionach, gdzie liczebność zwierzyny jest duża często spotykamy się z masowym zbieraniem zrzutów w okresie ich gubienia przez jelenie, czyli od lutego do kwietnia. Niestety w efekcie tej presji płoszone są nie tylko jelenie, ale także wiele innych zwierząt, także te chronione.

Zima to trudny okres dla zwierząt dziko żyjących. Szczególnie widoczne było to w tym roku, ponieważ spadło dużo śniegu i leżał długo. Spowodowało to utrudniony dostęp do pokarmu. Mroźna zima oraz płoszenie zwierzyny przyczyniają się do zwiększonego zapotrzebowania energetycznego, a w efekcie także do wzrostu poziomu szkód łowieckich w upraw rolnych i leśnych.

FORUM DLA NATURY zdecydowało się podjąć konkretne kroki w celu zapewnienia dobrostanu zwierzętom dziko żyjącym. Zleciliśmy dr Darii Daneckiej, specjaliście w zakresie prawa ochrony środowiska z Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, opracowanie ekspertyzy prawnej w przedmiocie zbioru zrzutów poroży zwierzyny płowej, w której stwierdzono co następuje:

  • nie ma podstaw prawnych, aby przyjmować, że zrzuty są własnością znalazcy;
  • zwierzęta łowne w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa (art. 2 prawa łowieckiego), zatem część tej zwierzyny, na przykład poroża, również należy do Skarbu Państwa;
  • jeżeli określona osoba ma zamiar pozyskać zrzut poroża i w tym celu płoszy zwierzęta gatunków jeleniowatych, to czyn taki należy zakwalifikować jako usiłowanie kradzieży tych zrzutów poroża;
  • tusza, trofea oraz zrzuty poroża zwierząt łownych są rzeczami w rozumieniu kodeksu karnego.

W pełni akceptujemy zawarte w opinii stanowisko. Mając na uwadze znaczące straty środowiskowe, które odnoszą się do całego społeczeństwa, a dokonywane są przez nieliczną grupę zbieraczy i handlarzy zrzutami, zwróciliśmy się do Ministra Klimatu i Środowiska z prośbą o podjęcie działań zmierzających do zmiany przepisów w tym zakresie. Mamy nadzieję, że kolejnej zimy, zarówno jelenie, jak i inne zwierzęta dziko żyjące nie będą płoszone w swoich ostojach.